Enflasyon Yüzde 50’nin Altına İndi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Eylül 2024’te tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık %2.97, yıllık %49.38 artış gösterdi. Bu sonuçla birlikte yıllık enflasyon, politika faizi olan %50’nin altına inmiş oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Haziran ayında başlayan dezenflasyon sürecinin devam ettiğine dikkat çekerek, “Bu dönemi, önümüzdeki yılın ikinci yarısında başlayacak enflasyonun tek haneye ulaşacağı istikrar dönemi takip edecek” dedi.
Piyasaların merakla beklediği Eylül ayı enflasyon verileri, TÜİK tarafından açıklandı. Eylülde yıllık enflasyonun %50’nin altına gerileyerek %49.38 olması dikkat çekti. Ayrıca, TÜFE bir önceki yılın Aralık ayına göre %35.86, 12 aylık ortalamalara göre ise %63.47 olarak gerçekleşti.
En Yüksek Artış Eğitim ve Konut Alanında
TÜİK verileri, eylülde aylık bazda en yüksek artışın eğitimde olduğunu ortaya koydu. Eğitim, %14.21’lik bir artışla en fazla zam yapılan kategori oldu. Bunu, alkollü içecekler ve tütün %4.16, konut %3.86 ve giyim ile ayakkabı %3.63 ile takip etti. Gıda grubundaki artış ise aylık bazda %2.48 olarak kaydedildi.
Ana harcama gruplarına yıllık bazda bakıldığında ise en yüksek artışın %97.87 ile konut grubunda gerçekleştiği görüldü. Eylülde yıllık bazda enflasyon, lokanta ve oteller grubunda %65.41, alkollü içecekler ve tütün grubunda %52.35, gıda grubunda ise %43.72 olarak belirlendi.
Zam Şampiyonu Öğrenci Yurtları
Eylül ayında en yüksek fiyat artışı %50.40 ile öğrenci yurtlarında gerçekleşti. İkinci sırada üniversite eğitimi %45.27 artışla, yumurtadaki artış ise %34.25 ile geldi.
ÜFE %1.37
TÜİK, eylül ayına ait üretici enflasyonu verilerini de açıkladı. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), aylık bazda %1.37, yıllık bazda ise %33.09 olarak belirlendi.
2025’teki Vergi Artışı Gelecek Ay Netleşecek
Yeni yılın başında vergi, harç ve cezalara yapılacak zam oranı için belirleyici olacak yeniden değerleme oranı, ekim ayı üretici enflasyonu verileri ile birlikte belli olacak. Ekim ayına ait yurtiçi üretici fiyat endeksi önümüzdeki ay açıklanacak ve 2025’te vergi, harç ve cezalara yapılacak artış oranı böylece belirlenmiş olacak. Eylül ayı itibarıyla 12 aylık ÜFE %44.81 olarak kaydedildi.
Kiraya Yapılacak Zam Belli Oldu
Enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla kira zam oranı da belirlenmiş oldu. Bu ay sözleşmesi yenilenen konut ve işyeri kiracılarına, TÜFE 12 ay ortalamasına göre en fazla %63.47 zam yapılacak. Ev sahipleri, bu oranın altında bir zam yapabilir, ancak aksi bir mahkeme kararı olmadıkça üstüne çıkamaz. Yasal artış oranını düşük bulan ev sahipleri, beş yılı aşan kiracılar için kira tespit davası açarak, kiranın yeniden belirlenmesini isteyebilir; ancak bu dava öncesinde arabulucuya gitmeleri şart.
Dezenflasyon Süreci Devam Ediyor
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Eylül ayına ilişkin enflasyon verileriyle ilgili açıklamalarda bulundu. Haziran ayında başlayan dezenflasyon sürecinin devam ettiğini vurgulayan Şimşek, “Temel mal enflasyonu yıllık %28.3 ile görece düşük seviyedeyken, geriye dönük fiyatlama davranışından dolayı hizmet enflasyonunda düşüşün yavaş gerçekleştiğini” belirtti. Şimşek, “Haziranda başlayan dezenflasyon süreci devam ediyor. Bu dönemi, önümüzdeki yılın ikinci yarısında başlayacak ve enflasyonda kalıcı düşüşü sağlayarak tek haneye ulaşacağımız istikrar dönemi takip edecek. Tüm politikalarımızı fiyat istikrarı hedefimiz doğrultusunda eşgüdüm içinde ve kararlılıkla uygulamayı sürdürüyoruz. Enflasyonu düşürmek, sadece hayat pahalılığı sorununu çözmeyecek; aynı zamanda vatandaşımızın refahını kalıcı olarak artıracaktır” dedi.
Hedef 2026’da Tek Haneli Enflasyona İnmek
Şimşek, “Hedef, 2026’nın sonunda enflasyonu yüksek de olsa tek haneye indirmek” mesajını verirken, cari açıkta öngörülerinden daha iyi olacaklarını da ifade etti.
4 Ayda 26 Puanın Üzerinde Gerileme
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, açıklanan enflasyon rakamlarına yönelik değerlendirmesinde, “Programımıza duyulan güvenin neticesinde dezenflasyon sürecini tesis etmeye devam ediyoruz” dedi. Yıllık enflasyondaki gerilemenin son 4 ayda 26 puanın üzerinde gerçekleştiğine işaret eden Yılmaz, “Dönemsel fiyatlama etkisinin azalması ve geçmiş enflasyona endeksleme davranışının düzelmesinin yanı sıra yapısal reformlarımız ile enflasyondaki ataletin de kırılacağını öngörüyoruz. Bölgesel ve küresel gelişmelere karşı ekonomimizin direncini artırmak ve toplumsal refahı ilerletmek amacıyla uyguladığımız ekonomi programı ile dezenflasyon sürecinin önümüzdeki dönemde daha da güçlenmesini ve tek haneli enflasyon hedefimize ulaşmayı amaçlıyoruz” ifadelerini kullandı.
