Futbolda Şike Nedir?
Şike, bir maçın sonucunu veya belirli anlarını yasa dışı yollarla etkilemek amacıyla yapılan anlaşmalardır. Bu anlaşmalar, takımlar, oyuncular, hakemler veya bahisçiler arasında çıkar amaçlı yapılır ve maçın sonucuna veya gelişimine haksız müdahale edilmesine neden olur.
Şikenin Gerçekleşme Şekilleri
Şike genellikle şu yollarla yapılır:
- Maç öncesi taraflar arasında rüşvet anlaşmaları,
- Hakemlerin kararlarına maddi veya manevi baskı yaparak maç sonucuna müdahale,
- Bahisçilerle işbirliği yaparak sonuçların manipüle edilmesi.
Bu eylemler futbolun itibarını zedeler, izleyicilerin güvenini sarsar ve spora olan ilgiyi olumsuz etkiler.
FIFA ve UEFA'nın Şikeyle Mücadele Önlemleri
FIFA ve UEFA, şikeye karşı kararlı adımlar atarak bu tür olaylara ağır yaptırımlar uygulamaktadır. Futbolun temiz kalması için özel yönetmelikler geliştirilmiş ve suçlulara yönelik cezalar artırılmıştır. Ayrıca şikeye karışan kişilere karşı yasal işlemler başlatılmakta ve bu kişiler yargı önüne çıkarılmaktadır.
Türkiye'deki Hukuki Yaptırımlar
Türkiye’de şike suçu, 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında düzenlenmiştir. Bu kanun, şike yapan kişilere hapis ve para cezaları öngörmekte, ayrıca şike yaptığı tespit edilen kulüplere puan silme ve ligden düşürme gibi cezalar uygulanmaktadır.
UEFA'nın 2024 Şike Yapan Kulüpler Listesi
UEFA, 2024 yılı için herhangi bir yeni kulübün şikeye karıştığını bildirmemiştir. Ancak, UEFA'nın resmi web sitesinde şike nedeniyle cezalandırılan kulüplerin listesi yer almakta olup, bu liste en son 2023 yılında güncellenmiştir.
Geçmiş Yıllarda Şike Yapan Türk Kulüpleri
- Fenerbahçe: Şike nedeniyle Avrupa kupalarından men cezası aldı.
- Beşiktaş: Şike skandalı nedeniyle disiplin cezalarına çarptırıldı.
- Sivasspor: Şike soruşturması kapsamında yaptırım gördü.
- Eskişehirspor: Şike nedeniyle çeşitli cezalara maruz kaldı.
Diğer Avrupa Kulüpleri
- Juventus (İtalya): Şike skandalı sonrası Serie A'dan düşürüldü ve puan silme cezası aldı.
- Milan (İtalya): Şike nedeniyle Avrupa müsabakalarından men edildi.
- Olympiakos (Yunanistan): UEFA tarafından cezalandırıldı.
- Steaua Bükreş (Romanya): Şike skandalı nedeniyle ceza aldı.
UEFA'nın Şikeyle Mücadeledeki Adımları
UEFA, şikeye karşı birçok önlem almakta, bunlar arasında bağımsız etik ve disiplin kurulları oluşturulmakta, müfettişler heyeti görevlendirilmekte ve bilgilendirme eğitim programları düzenlenmektedir. Ayrıca UEFA, şüpheli hareketleri tespit edebilmek için erken uyarı sistemi kullanarak bahis aktivitelerini yakından izlemektedir.
Futbolda Şike Yapmanın Cezaları
Şike, hem sportif disiplin cezaları hem de yasal yaptırımlar gerektiren bir suç olarak kabul edilmektedir. Türkiye'de Türk Ceza Kanunu'na göre şike yapan kişiler 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası alabilir.
Disiplin cezası olarak, FIFA ve UEFA dünya genelinde şike yapan kişilere men cezası ve lisans iptali gibi ağır yaptırımlar uygulayabilir. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) da bu tür vakalara karşı kulüp içi ve lig içi cezalar verebilmektedir.
