Antalya’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın ev sahipliğinde gerçekleştirilen İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Gazze Temas Grubu Toplantısı, uluslararası toplumun dikkatini çeken önemli bir diplomatik zirveye sahne oldu. Türkiye, Filistin, Suudi Arabistan, Katar, Endonezya, Nijerya, Bahreyn, Ürdün, Mısır’ın yanı sıra İrlanda, Norveç, Slovenya, İspanya, Çin ve Rusya’nın temsilcilerinin katıldığı toplantı sonucunda ortak bir bildiri yayımlandı.
Toplantıda, İsrail-Filistin çatışmasının özellikle Gazze Şeridi’nde geldiği vahim durum detaylı biçimde değerlendirildi. Taraflar, kalıcı barışın sağlanması ve Gazze’deki insani krizin sona erdirilmesi için uluslararası hukuka dayalı somut adımlar atılması gerektiği konusunda görüş birliğine vardı.
Ortak Bildiride Öne Çıkan Başlıklar
İki Devletli Çözüm Vurgusu:
Toplantının en önemli çıktılarından biri, uzun süredir uluslararası toplum tarafından savunulan “iki devletli çözüm”e verilen güçlü destektir. Taraflar, bu çözüm uygulanmadığı sürece bölgedeki çatışmaların ve insani trajedilerin devam edeceği konusunda hemfikir oldu.
Şiddet ve Aşırılıkların Reddi:
Çözümün ertelenmesinin bölgede radikalizmi körüklediği vurgulandı. Tüm taraflara, şiddet ve terörü açıkça kınama çağrısı yapıldı.
Acil Ateşkes ve İnsani Yardım:
Ocak ayında Mısır, Katar ve ABD’nin arabuluculuğuyla varılan ateşkesin tam anlamıyla uygulanması ve kalıcı hale getirilmesi gerektiği belirtildi. Gazze’ye engelsiz ve sürekli insani yardımın ulaştırılması gerektiği ifade edilirken, yardımın siyasi baskı aracı olarak kullanılmasının kabul edilemez olduğu bildirildi.
Zorla Göç ve Yerinden Etme Karşıtı Tavır:
Filistin halkının Gazze ve Batı Şeria’dan zorla göç ettirilmesine kesin olarak karşı çıkıldı. Bölgenin yaşanmaz hale getirilerek göçe zorlanmasının insan hakları ihlali olduğu vurgulandı.
Filistin Yönetimi’nin Güçlendirilmesi:
Gazze'nin, Doğu Kudüs dahil Batı Şeria ile birleştirilmesi ve Filistin Yönetimi’nin bu bölgelerde tam yetkiyle sorumluluk üstlenmesi gerektiği ifade edildi. Bu sürecin sürdürülebilirliği için siyasi ve mali destek sağlanması çağrısı yapıldı.
UNRWA’nın Desteklenmesi:
Filistinli mültecilere insani yardım ulaştıran BM ajansı UNRWA’nın rolünün vazgeçilmez olduğu vurgulandı. Ajansa karşı yapılan kısıtlamalara karşı çıkıldı.
Yeniden İnşa Süreci ve Donörler Konferansı:
Mısır’ın öncülüğünde başlatılan Gazze'nin yeniden inşasına ilişkin plan desteklenirken, bu bağlamda Kahire’de düzenlenecek olan uluslararası donörler konferansının önemi vurgulandı.
Haziran 2025’te Barış Konferansı:
Suudi Arabistan ve Fransa’nın eş başkanlığında New York’ta yapılması planlanan uluslararası konferansın, işgale son verilmesi ve iki devletli çözümün uygulanması için somut ve zamanlı adımlar içermesi gerektiği belirtildi.
İsrail’in Hukuk Dışı Eylemlerinin Kınanması:
Batı Şeria’daki yasa dışı yerleşim faaliyetleri, ev yıkımları, toprak el koymaları ve Kudüs’teki kutsal mekânlara yönelik ihlaller kınandı. Bu tür eylemlerin uluslararası hukukla bağdaşmadığı vurgulandı.
Uluslararası Hukuka Uyum ve Hesap Verebilirlik:
BM kararları ve 2024 Uluslararası Adalet Divanı danışma görüşü doğrultusunda adımlar atılması, barış sürecini engelleyen yasa dışı eylemler için uluslararası mekanizmalar aracılığıyla hesap sorulması gerektiği bildirildi.
