Merkez Bankası, 2024 yılı için gıda enflasyonu tahminini yaklaşık 6 puan artırarak yüzde 41.8’e çıkardı. Geçen Cuma açıklanan enflasyon raporunda, 2024 yılına ilişkin enflasyon tahmini de yüzde 44’e yükseltildi. 2025 yılı içinse gıda enflasyonu tahmini yüzde 22.5 olarak belirlenirken, genel enflasyon tahminleri de yukarı yönlü güncellendi.
Gıda Enflasyonundaki Artış ve Sebepler
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 2024 yılı için yüzde 44 olarak güncellenen genel enflasyon tahmininin, özellikle gıda fiyatlarındaki artışın etkisiyle yükseldiğini belirtti. 2025 yılına ilişkin enflasyon tahmini de yüzde 14’ten 21’e çıkarılırken, gıda fiyatlarındaki artışın 2024 yılı tahmininde 1.6 puan, 2025 yılı tahmininde ise 1.9 puan etkisi olduğu ifade edildi. Gıda fiyatları, bir önceki enflasyon raporunda yüzde 35.5 olarak tahmin edilirken, bu oran 2024 için yüzde 41.8’e ve 2025 yılı için de yüzde 15’ten yüzde 22.5’e yükseltildi.
İşlenmemiş Gıda Fiyatlarındaki Oynaklık
Raporda, özellikle işlenmemiş gıda fiyatlarının seyri üzerine dikkat çekildi. İşlenmemiş gıda grubu, taze meyve ve sebze gibi ürünlerin fiyatlarında üçüncü çeyrekte görülen düşüş, yıllık tüketici enflasyonundaki gerilemeye katkı sağlamıştı. Ancak Ekim ayında, tarladan seraya geçişin etkisiyle işlenmemiş gıda fiyatlarında yaşanan yükseliş, gıda fiyatlarının aylık artışında önemli bir rol oynamıştı. Tarımsal emtia fiyatlarındaki artış da gıda fiyatlarının oynak bir seyir izlemesine yol açıyor. Bu durum, gıda fiyatlarının enflasyon tahminleri üzerinde aşağı ve yukarı yönlü riskler oluşturduğunu gösteriyor.
Yeniden Değerleme ve Vergi Artışlarının Önemi
Merkez Bankası, enflasyon raporunda enflasyon tahminlerinin güncellenmesinde vergi ve yönetilen fiyat düzenlemelerinin de önemli bir etken olduğunu vurguladı. Raporda, dezenflasyon sürecinde, para ve maliye politikalarının uyumlu bir şekilde yürütülmesinin kritik öneme sahip olduğuna dikkat çekildi. Özellikle 2025 yılının başında uygulanacak yeniden değerleme oranı ve maktu ÖTV artışlarının, enflasyon tahminleri üzerinde belirleyici etkiler yaratabileceği ifade edildi.
Bütçe Dengesi ve Dezenflasyon Süreci
Orta Vadeli Programda öngörülen bütçe hedeflerine ulaşılmasında gelir artışları yerine harcama kısıntılarının önceliklendirilmesi gerektiği ifade edilen raporda, dezenflasyon sürecinin başarılı olabilmesi için maliye politikalarında temkinli bir yaklaşımın önemine dikkat çekildi. Bu sürecin enflasyon hedeflerine ulaşılmasında belirleyici bir rol oynayacağı öngörülüyor.
Sonuç olarak, Merkez Bankası'nın gıda enflasyonu tahminindeki artış, fiyatlarındaki oynaklık ve tarımsal emtia fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle şekillendi. İşlenmemiş gıda fiyatları, gıda enflasyonu ve genel enflasyon tahminlerinde büyük bir risk faktörü olarak öne çıkıyor. Öte yandan, para ve maliye politikalarının uyumlu bir şekilde sürdürülmesi, enflasyon hedeflerine ulaşılabilmesi açısından kritik bir öneme sahip olacak.