Isparta Adının Kökeni: Tarihin Derinliklerinden Günümüze Uzanan Bir Yolculuk
KFK Ajans - Isparta adının nereden geldiği, kesin olarak bilinmemekle birlikte, tarihçiler ve araştırmacılar tarafından birçok farklı görüş ortaya atılmıştır. Antik çağlardan Osmanlı dönemine kadar farklı isimlerle anılan bu kadim şehrin ismi hakkında yapılan araştırmalar, çeşitli kültürel ve dilbilimsel bağlamlarda değerlendirilmiştir.
Böcüzade Süleyman Sami ve Diğer Kaynaklardaki Görüeler
Isparta isminin kaynağıyla ilgili en çok kabul gören görüşlerden biri, Osmanlı tarihçisi Böcüzade Süleyman Sami'nin Isparta Tarihi eserinde, Meydan Larousse ve Kaamus’ul-Alam gibi kaynaklarda yer almaktadır. Bu görüşlere göre, Isparta adı Pisidia bölgesindeki antik Baris kentinden türetilmiştir. Sanskritçede "su" anlamına gelen "Vari" kelimesiyle ilişkilendirilen Baris adının başına, "Is" zarf edatı eklenerek "Isparita" halini aldığı ve zamanla bu ismin "Isparta"ya dönüştüğü ifade edilmektedir.
Hitit ve Lidya Bağlantısı
Bir başka görüşe göre, Isparta adının kökeni Baride kelimesinden gelmektedir. Araştırmacılar Turhan Hikmet Dağlıoğlu ve Prof. Unger, bu kelimenin Hitit veya Lidya dilinden gelmiş olabileceğini öne sürmektedir. Anadolu'ya gelen Yunan göçmenlerin, bu adı "Eis" takısı ekleyerek "Isbarida" olarak kullandıkları ve zamanla bu ismin "Isparta"ya evrildiği belirtilmektedir. Bu görüşe Prof. Osman Turan ve Prof. Ramsey de katılmaktadır.
Arap Kaynaklarında Isparta
Arap tarihçi ve seyyahların eserlerinde de Isparta adı farklı şekillerde anılmaktadır. Ünlü seyyah İbni Batuta, bölgeyi "Sabarta" olarak adlandırmış ve bölgeye bu ismin verilme sebebini, M.Ö. 8. yüzyılda Karadeniz'in kuzeyinde yaşayan ve güneye göç etmek zorunda kalan Sabardai kavimlerinin bu bölgeye yerleşmesine bağlamıştır.
Hititler ve Romalılar Döneminde Isparta
Bazı tarihçiler ise Isparta'nın en eski adının Baris olduğunu belirtmektedir. Bu ismin Hititler tarafından verildiği ve "bereket" anlamına geldiği ifade edilmektedir. Roma döneminde Pisidia bölgesine hakim olan Romalılar, Baris adını kendi dillerine uyarlayarak "Sbarita" şeklinde kullanmışlardır. Türklerin bölgeyi fethetmesinin ardından, şehir "Isparta" olarak anılmaya başlamıştır ve günümüzde de bu adıyla bilinmektedir.
Isparta adının kökeni kesin olarak bilinmese de, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin etkisiyle bugünkü halini aldığı açıktır. Sanskritçe, Hitit, Lidya, Yunan, Arap ve Roma etkileri taşıyan bu isim, kentin tarihsel ve kültürel zenginliğini gözler önüne sermektedir. Isparta, ismiyle birlikte tarih boyunca farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan, Anadolu'nun önemli kentlerinden biri olmaya devam etmektedir.
