Türkiye ekonomisinde önemli bir rol oynayan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ’ler), son dönemde yaşanan ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, KOBİ kredilerindeki takipteki alacak oranı, ticari kredilere göre daha hızlı bir artış gösteriyor. İşte KOBİ’lerin içinde bulunduğu durumu daha iyi anlamak için bazı detaylar:
KOBİ Kredilerindeki Takipteki Alacak Oranı
-
Artış Oranı: KOBİ kredilerinde takipteki alacak oranı, %1,87 seviyesine yükselmiş durumda. Aynı dönemde ticari kredilerde bu oran %1,49’da sabit kalıyor. Bu, KOBİ’lerin finansal sağlığında yaşanan sıkıntıları gözler önüne seriyor.
-
Kayıplar: KOBİ kredilerinde takipteki alacak miktarının son bir yılda %402 oranında artması dikkat çekici. Ancak kredi hacminin yalnızca %30,7 oranında büyüdüğü belirtiliyor. Bu durum, KOBİ’lerin daha yüksek riskle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
Yabancı Para Kredilerine Erişim Sınırlı
-
Kısıtlamalar: KOBİ’lerin kredi büyümesi sektörel ayrımlarla belirleniyor. İmalatçı ve ihracatçı KOBİ’ler bazı kısıtlamalardan muaf tutulsa da, bu vasıflara sahip olmayan KOBİ’ler kredi büyüme sınırlarıyla sınırlı kalıyor. Türk Lirası (TL) cinsinden ticari kredilerde büyüme sınırı %2 ile sınırlı.
-
Faiz Oranları: TL cinsinden ticari kredi faizleri %60 seviyesine yaklaşmışken, yabancı para kredisi kullanımı neredeyse imkansız hale gelmiş durumda. Bu da küçük işletmelerin büyük işletmelere kıyasla daha hızlı bir finansal dar boğaza girmesine neden oluyor.
Takipteki Alacakların Hızla Büyümesi
- Kredi Bakiyeleri: 27 Eylül ile biten haftada KOBİ kredilerinin toplam bakiyesi 3 trilyon 873 milyar liraya ulaşırken, takipteki alacaklar 72 milyar 630 milyon liraya yükseldi. Bu, geçen yıl aynı dönemdeki seviyeye göre %40,2 oranında bir artış anlamına geliyor.
Küçük İşletmelerde Durum Daha Kritik
- Mikro ve Küçük İşletmeler: BDDK’nın aylık verilerine göre, küçük işletmeler arasında en yüksek takipteki alacak oranı gözlemleniyor. Ağustos 2023 itibarıyla mikro işletmelerde %1,89, küçük işletmelerde ise %1,92 seviyesine çıkmışken, orta ölçekli işletmelerde bu oran %1,59’da kalıyor. Bu durum, küçük işletmelerin finansman zorluklarıyla daha çok karşılaştığını gösteriyor.
Son Çeyrek ve Talep Yavaşlaması
-
Kredi Talep Azalışı: Bankacılık sektöründe kredi talebinin üçüncü çeyrekte zayıfladığı ve bu yavaşlamanın yılın son çeyreğinde de devam edeceği öngörülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kredi eğilim anketine göre, yabancı para kredileri dışındaki tüm kredi türlerinde talep azalışı gözleniyor.
-
Finansmana Erişim Sıkıntısı: Bankacılık sektörü kaynakları, küçük işletmelerin özkaynak gücünün zayıf olduğunu ve finansmana erişim sıkıntısının onları çok daha ciddi etkilediğini belirtiyor. Bu durum, KOBİ’lerin gelecekteki sürdürülebilirliklerini tehdit eden önemli bir faktör olarak öne çıkıyor.
KOBİ’ler, Türkiye ekonomisinin belkemiğini oluşturan önemli aktörlerdir. Ancak, krediye erişimde yaşanan zorluklar ve artan takipteki alacak oranları, bu işletmelerin finansal sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Ekonomik belirsizlikler ve sıkı para politikaları, KOBİ’lerin zorluklarını daha da derinleştirirken, bu durumun çözümü için atılacak adımlar büyük önem taşıyor. KOBİ’lerin desteklenmesi ve finansman erişimlerinin kolaylaştırılması, hem bu işletmelerin hem de Türkiye ekonomisinin geleceği açısından kritik bir gereklilik olarak karşımıza çıkıyor.
