Türkiye, dünya fındık üretiminde lider konumda bulunuyor, ancak yıllardır bu değerli ürünün ihracatında enteresan bir durum yaşanıyor. 2014 yılında Türkiye’nin en büyük fındık ihracatçısı Oltan Gıda’yı satın alan İtalyan çikolata devi Ferrero, geçen yıl da Türkiye’nin en fazla fındık ihracatını yapan firma oldu. Türkiye, fındığı üreten ülke olmasına rağmen, bu ürünün satışını yapan firmanın İtalyan olması, uzun zamandır dikkat çeken bir durum. Özellikle çikolata sanayisinde kritik bir öneme sahip olan fındığın satışını Türkiye yerine İtalyan firmalarının yapıyor olması, sektördeki bu ilginç durumu gözler önüne seriyor.
Geçtiğimiz yıl fındık ihracatında en fazla paya sahip olan 20 firmayı açıklayan Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KFMİB), Türkiye’nin fındık ihracatındaki durumunu net bir şekilde ortaya koyuyor. KFMİB tarafından yapılan açıklamaya göre, 2024 yılında en fazla fındık ihraç eden 20 firma arasında Giresun’dan 7, Ordu’dan 6, Trabzon’dan 3, Samsun’dan 2, İzmir’den 2 şirket yer aldı. Türkiye’nin fındık üretimindeki bölgesel dağılımı, Karadeniz Bölgesi’nde yoğunlaşırken, bu iller de ihracatın büyük kısmını gerçekleştiriyor.
Geçtiğimiz yıl Türkiye’nin en fazla fındık ihraç eden firması Ferrero Fındık İthalat İhracat ve Ticaret AŞ olurken, diğer en büyük 19 firma ise şu şekilde sıralandı: Yavuz Gıda, Yavuzkan Hazel Gıda, Durak Fındık, Gürsoy Tarımsal Ürünler, Ahmet Ak Gıda, Şenocak Gıda, Sabırlar Fındık, Poyraz Poyraz Fındık, Özgün Gıda, Noor Fındık, Özyılmaz Fındık, Nimeks Organik Tarım, Asma Kuyumculuk Gıda, Dost Fındık, Karadere Tarım, Anatolia Tarım, Koralla Fındık, Avella Fındık ve Aysan Dış Ticaret.
Bu durumu yorumlayan uzmanlar, Türkiye'nin dünya fındık üretimindeki büyük payına rağmen, ürünün işlenmesi ve nihai satışının büyük oranda yabancı firmalar tarafından gerçekleştirildiğine dikkat çekiyor. İtalya'nın Ferrero gibi büyük firmaları, Türkiye'nin fındığını alıp işleyerek dünya pazarlarına sunarken, Türkiye bu katma değeri üretim aşamasında yakalayamıyor. Bu durum, Türkiye'nin tarımsal ürünlerde değer zincirinin alt kısımlarında yer aldığını ve katma değerli ürünlerde daha fazla adım atması gerektiğini gösteriyor.
Fındık sektöründeki bu tablo, Türkiye'nin potansiyelini tam anlamıyla kullanıp, daha fazla katma değer yaratabilmesi için atacağı adımları sorgulatıyor. Üretimin yanı sıra fındığın işlenmesi ve markalaşma sürecinde de Türkiye'nin daha fazla rol alması gerektiği, sektörün geleceği için kritik bir öneme sahip.
