Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), reeskont kredilerinde katma değer odaklı yeni bir sistem geliştirdi. 13 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek olan bu uygulama, firmaların ihracat performanslarını ve ürettikleri ürünlerin niteliğini dikkate alarak daha etkin bir kredi dağılımı sağlamayı hedefliyor. Bu uygulama ile, özellikle net ihracatçılar ve yüksek teknolojiye sahip firmalar desteklenecek.
TCMB’nin Merkezin Güncesi blog sayfasında yayımlanan "Reeskont Kredilerinde Katma Değer Odaklı İhracatçı Skoru Uygulaması" başlıklı analizde, reeskont kredilerinin verimli kullandırılmasının büyük önemi vurgulandı. Son yıllarda yapılan düzenlemelerle, reeskont kredilerinden yararlanan firma sayısı önemli ölçüde artarken, 2021'deki değişikliklerle net ihracatçılar için belirleyici şart haline geldi.
Reeskont kredisi kullanan firma sayısı, 2018’de 2 bin 100 civarındayken, 2024’te bu rakam yaklaşık 8 bine yükseldi. Bu dönemde, KOBİ’lerin payı yüzde 38’den yüzde 84’e çıkarak büyük bir artış gösterdi. TCMB, bu kredilerin daha verimli kullanılabilmesi için ihracatçı skorunu devreye alıyor. Bu skor, firmaların ihracat performansını, yarattıkları katma değeri ve teknolojik seviyelerini dikkate alarak hesaplanacak.
Yüksek ihracatçı skoruna sahip firmaların ihracatın büyük bir kısmını oluşturduğuna dikkat çekilen analizde, bu firmaların toplam ihracatın yüzde 23’ünü sağladığı, düşük skorlu firmaların ise sadece yüzde 2’sine denk geldiği belirtiliyor. Ayrıca, yüksek skorlu firmaların ihracatının büyük bir kısmı, orta-yüksek teknolojili ürünlerden oluşuyor. Bu oran, düşük skorlu firmalar için çok daha düşük seviyelerde kalıyor.
Yeni uygulama, yüksek teknolojiye sahip firmaları önceliklendirerek, katma değerli üretim yapan firmaların reeskont kredilerinden daha fazla faydalanmasını sağlayacak. Böylelikle, finansman kaynakları daha etkin ve verimli bir şekilde dağıtılacak, Türkiye’nin ihracat kapasitesinin güçlendirilmesine katkı sağlanacak.
TCMB'nin ihracatçı skoru uygulaması, Türkiye ekonomisinin daha fazla katma değer yaratmasını ve yüksek teknolojiye dayalı üretimin teşvik edilmesini amaçlıyor. Bu değişiklikle birlikte, reeskont kredileri, yalnızca net ihracatçı firmaların değil, yüksek potansiyeli olan diğer firmaların da daha etkin bir şekilde desteklenmesini sağlayacak.
