Isparta'nın Yalvaç ilçesinde bulunan ve Hristiyan dünyası için önemli bir hac merkezi olan Pisidia Antiokheia Antik Kenti, bu yıl 40 bin Hristiyan hacıyı ağırlayarak dikkatleri üzerine çekti. Antik kentte yer alan St. Paul Kilisesi, Hristiyanlık tarihindeki önemiyle öne çıkıyor.
Tarihi ve Stratejik Önemi
Pisidia Antiokheia, Yalvaç’ın yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusunda, Göller Yöresi’nde konumlanıyor. Kent, M.Ö. 285 yılında Seleukos Krallığı tarafından kuruldu ve adını Kral Antiokhos’tan aldı. Roma İmparatorluk Dönemi'nde koloni başkenti olan kent, uzun süre stratejik önemini korudu.
Hristiyanlığın önemli isimlerinden Havari Barnabas ve Aziz Pavlus, M.S. 46 yılında kente gelerek burada ilk vaazlarından birini verdi. Bu olay, Pisidia Antiokheia’yı Hristiyan dünyasında kutsal bir hac merkezi haline getirdi. Kent, İncil’in "Havarilerin Mektupları" bölümünde de anılıyor.
Kazı Çalışmaları
1826 yılında Papaz Arundel tarafından keşfedilen Pisidia Antiokheia’da, ilk kazı çalışmaları 1908’de Ramsay tarafından Osmanlı İmparatorluğu izniyle başlatıldı. 1924-1927 yıllarında Michigan Üniversitesi adına Amerikalı araştırmacılar tarafından devam ettirilen kazılar, 1980'li yıllarda Yalvaç Müze Müdürlüğü tarafından sürdürüldü.
2008 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi adına Prof. Dr. Mehmet Özhanlı’nın başkanlığında başlatılan kazılar ise halen devam ediyor. Çalışmalarda ana giriş kapısı, Decumanus Maximus, Cardo Maximus, tiyatro, Augustus Tapınağı, hamam ve St. Paul Kilisesi gibi yapılar gün yüzüne çıkarıldı.
Men Tapınağı ve Kutsal Alan
Antik kentte bulunan Men Tapınağı, kendine özgü özellikleriyle dikkat çekiyor. 70 metre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğindeki temenos duvarı, hilal betimlemeli adak stelleriyle süslü olan tapınak, bölgenin Pagan dönemi hac merkezi olduğunu ortaya koyuyor. Tapınağın bulunduğu 1600 metre yüksekliğindeki dağın zirvesinin tamamı kutsal alan olarak kabul ediliyor.
Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, tapınak çevresinde 750'ye yakın yapı tespit ettiklerini ve bu alanın Pagan hacıları için önemli bir merkez olduğunu ifade etti. Ayrıca bölgede Hekate’ye adanmış bir tapınak da kazılar sonucunda ortaya çıkarıldı.
Turizm Potansiyeli
Son yıllarda yürütülen kazı ve restorasyon çalışmaları sayesinde antik kente olan ilgi artıyor. 2008 öncesinde sadece birkaç yüz ziyaretçiyi ağırlayan Pisidia Antiokheia, bugün yıllık 30-40 bin turisti çekiyor. "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında Men Tapınağı ve çevresindeki yapılar restore edilerek ziyarete açılması planlanıyor.
Bu çalışmaların tamamlanmasıyla birlikte bölgenin kültürel ve ekonomik anlamda büyük bir kazanç sağlaması hedefleniyor. Pisidia Antiokheia, yalnızca tarihi önemiyle değil, turizm potansiyeliyle de bölgenin yıldızlarından biri olmayı sürdürüyor.
