Modern beyin cerrahisinin babası olarak kabul edilen Gazi Yaşargil, mikrocerrahi teknikleri ve aletleri geliştirmedeki ustalığıyla tıp dünyasında devrim yaratan bir isimdir. Yaşargil, beyin cerrahisinin sınırlarını zorlayarak pek çok hastalığın tedavi edilebilir olmasını sağlamış, dünya çapında saygınlık kazanmış bir cerrahtır.
Türkiye'de modern tıbbın temelleri, 1827'de II. Mahmud döneminde kurulan "Tıbhane-i Amire" ile atılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun modernleşme çabaları kapsamında, ilk askeri tıp okulu olan Tıbhane-i Amire, tıp eğitimini başlatmış ve birçok cerrah burada yetişmiştir. 1933'teki üniversite reformu ile ise tıp eğitiminde büyük bir dönüşüm yaşanmış, Türkiye, yurtdışına, özellikle Almanya'ya tıp öğrencileri göndermeye başlamıştır. Bu öğrenciler arasında, beyin cerrahisinin dev ismi Gazi Yaşargil de yer almaktadır.
Yaşargil, 1925 yılında Diyarbakır’ın Lice ilçesinde dünyaya gelmiştir. Ailesi, bir Kürt isyanı sırasında kaçırıldıktan sonra kurtarılmış, babası ona "Gazi" adını vererek, savaşta sağ kurtulanlar için kullanılan unvandan faydalanmıştır. Gazi Yaşargil, ilk eğitimini Ankara Atatürk Lisesi'nde aldıktan sonra Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne devam etti ve eğitimini Almanya'da sürdürdü. 1949 yılında mezun olduktan sonra İsviçre’deki çeşitli hastanelerde deneyim kazandı.
Beyin cerrahisi alanında yaptığı yeniliklerle adını duyuran Yaşargil, mikrocerrahi tekniklere büyük katkılarda bulunmuştur. Modern cerrahiye olan ilgisi, onun mikroskobik yöntemleri kullanarak beyin cerrahisinde çığır açmasını sağlamıştır. Yaşargil, özellikle anjiyografi teknolojisini kullanarak damarları detaylı bir şekilde incelemiş, mikrocerrahi aletlerin tasarımına öncülük etmiştir. Onun geliştirdiği “yüzer mikroskop” ve ergonomik anevrizma klipsleri gibi buluşlar, cerrahi işlemlerin daha güvenli ve başarılı olmasını sağlamıştır.
1965-1967 yılları arasında Amerika'da mikrocerrahi teknikler üzerinde yapılan araştırmalar, Yaşargil'in en önemli yenilikçi adımlarını atmasına olanak sağlamıştır. 1967’de mikroskobik tekniklerle ilk beyin by-pass ameliyatını gerçekleştiren Yaşargil, Zürih Üniversitesi'nde 1968-1993 yılları arasında birçok cerraha eğitim vererek modern nöroşirürjiye yön vermiştir. 1993 yılında emekli olduktan sonra, eğitim ve cerrahi faaliyetlerine Arkansas Üniversitesi’nde devam etmiştir.
Yaşargil, beyin cerrahisi alanındaki katkılarından dolayı pek çok ödül kazanmış ve sayısız onura layık görülmüştür. Onun adını taşıyan nöroşirürji laboratuvarları, ABD’den Çin’e kadar pek çok ülkede bulunmaktadır. Ayrıca, doğum yeri olan Diyarbakır’daki üniversite hastanesi de onun adını taşımaktadır.
Tıp dünyasının en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Gazi Yaşargil, modern beyin cerrahisinin öncüsü olarak tarihe geçmiştir.
